Astronomideki gelişmelerin insana, medeniyetine etkileri hangi boyutlarda olmuştur?

Astronomi özellikle Batı dünyasında, Hristiyan dünyasında, o kilisenin yoğun baskısının ve etkisinin olduğu zamanlarda, bundan yaklaşık 410 yıl önce değişime sebep oldu. Galileo, o zamanki en basit haliyle bir teleskopuyla gökyüzünü izlemeye başladı: Jüpiter’i, Jüpiter’in uydularını ve Ay’ı gördü. O zamana kadar Dünya hep tekti, en mükemmel cisimdi. Değişmezdi. Hristiyanlıkta da ciddi bir kabul ediliş vardı. Ama Galileo dedi ki: Ay’ın üzerinde kraterler var. Neredeyse dağlar var, buna benzer şeyler var. Ay da yuvarlak, çok da mükemmel değil. Bazı yerleri karanlık, bazı yerleri aydınlık. Sonra Jüpiter’i izlediğinde ve etrafındaki dört uyduyu gördüğünde önce yıldız sanıp sonra uzun gözlemler sonucunda onların birer uydu, birer gezegen uyduları olduğunu fark edip de etrafında döndüğünü anlayınca dedi ki: Bir başkasının etrafında da dönenler var.

Dünya merkezli evren tanımı ve bu tip şeyler yavaş yavaş değişmeye başladı. Kilisenin bu konudaki direnci çok sürdü, biliyorsunuz. Galileo’ya yapılan baskılar vardı. İnsan hayatında bu özel örneğin dışına bakıldığında, astronomi çok şeyi değiştirdi. Günümüzden geriye doğru gidecek olursak teknolojinin hızla gelişmesine sebep olan şeylerden en önemlisi bilim olarak astronomi ve astrofiziktir. Evreni tanıdıkça merakımızı arttıran da astronomidir. Örneğin, Hubble Uzay Teleskopu dediğimiz bir teleskop var. Bir uydu olarak dünyanın dışarısına gönderilmiş; 27 yıldan fazladır dünyanın çevresinde dönüyor ve bu teleskop, elde ettiği bilgiler ve görüntülerle bize büyük bir ufuk açtı. Göreli olarak söyleyenler odur ki Hubble Uzay Teleskopu, atılıncaya kadar bütün insanlığın biriktirdiği astronomi bilgisinin yüz bin katından daha fazlasını temin etmiştir.

Şu anda kullandığımız SSD kameralar -cep telefonu kameralarının içindeki SSD dediğimiz yük bildirmeli görüntü düzenekleri- bunlar önce astronomi için keşfedilmiş çalışmalardır. Uzay çalışmaları başladığında orada kullanılacak eşyalar, insanların yaşamını kolaylaştıracak şeylerin çoğu astronomiyle, astrofizikle ve uzay bilimleriyle ortaya konulmuş şeylerdir. En basitinden bir fermuar, tükenmez kalem, cırt cırt bant, spor salonlarında kullanılan koşu bantları, mikserler, şarjlı cihazlar ve bunların çoğu astronomi ve uzay çalışmaları için geliştirilmiş malzemelerdir. Medeniyetimizi bundan sonra çok daha fazla düzeyde etkileyecek.

Mesela son zamanlarda Mars’a gidişle ilgili bir çalışma var: İnsanları Mars’a götürüp orada bir koloni kurmak istiyorlar. Düşünebiliyor musunuz, bu konudaki çalışmalar, medeniyetimizi dünya üzerinde değil, dünya dışında bile değiştirebilecek bir boyuta ulaşmış. Yapılabilir mi, yapılamaz mı diye düşünmenin hiçbir anlamı yok. Benim kişisel inancım, insan düşünmeye başladığı anda, düşündüğü şey artık gerçekleşmeye başlamış demektir. Dolayısıyla çok kısa bir sürede yani şu anda sizler, Mars’a gidip gelebilecek insanlar düzeyindesiniz. Hangi mesleğe sahip olursanız olun, hiç belli olmaz. Belki de Mars ile ilgili, uzayla ilgili bir mesleği yapacaksınız. Bu çalışmalar ve gelişmeler çok hızlı sürüyor, yani eskisi gibi değil. Eski derken, bir 30 yıl önceki gibi değil. 10 yıl önceki gibi bile değil. Bunlar çok hızlanmaya başladı. Boyutları gerçekten çok yüksek düzeyde.

Dinî inançlara doğrudan doğruya etkisi konusunda gelecekte bazı paradigmalar yaşayabiliriz. Yani bu sorular sorulabilir, sorulması da gerekir. Dinî inançları nasıl ve ne kadar etkiler, bu konuyu açıkçası görmeden bilemeyiz ama biz kendi inançlarımızı sürdürürüz. İnanç zaten bir huzur meselesi, huzurumuzu sağlıyorsa hiçbir sıkıntı yok. Bu konu belki bir programda farklı bir boyutta ve farklı bir şekilde gene konuşulması lazım.