KONSEPT KÜRATÖRÜ
Lou Olcay
KONSEPT ARANJÖRÜ
Hande Ergelen
Caravaggio – Narciso, 1597-99
Galleria Nazionale d’Arte Antica
Barok sanat akımının asi çocuğu Caravaggio… Narcissus nehirdeki yansımasına bakarken kendine hayran kalır ve yavaş yavaş adını verdiği nergis çiçeğine dönüşür – Evet! Narsizm kavramının mitolojik kaynağı buradan gelir.
Işık-gölge (chiaroscuro) tekniğini en iyi kullanan sanatçılardan olan Caravaggio, burada yine tüm dikkatimizi istediği yere çekiyor – sadece Narcissus’a bakacaksınız!
Sanat harmonisine kulak ver:
Diego Velázquez – Venus del espejo, 1647
London National Gallery
‘’Ayna’’ teması demişken, işte Velázquez’in Venus del espejo eseri: Aynanın önünde, bir kadın figürü olarak Venüs. O zamana kadar Venüs hep uhrevi bir güzellikte ve insanüstü bir varlık olarak resmedilmişti – ancak Velázquez Venüs’ü sıradan bir kadın olarak resmetti. Bununla da kalmadı! Engizisyon mahkemesini karşısına alarak bu eserinin bir bronz dökümünü yaptırıp İspanya’ya gönderdi.
Peki neden aynadaki Venüs’ün yüzünün bir kısmı karanlık?
Unutmadan… 1914’te kadın hakları savunucusu Mary Richardson, Londra Ulusal Galerisi’ne balta ile girerek esere saldırdı. Üzerinde gri bir etek ve bir palto ile…
Sanat harmonisine kulak ver:
Édouard Manet – Un bar aux Folies Bergère, 1881-1882
Courtauld Gallery
Manet! İyi ki deniz subayı olmak için girdiğin sınavı kazanamadın.
Empresyonizmin öncülerinden olan sanatçı, bize dik dik bakan bu garson kadın ve aynadaki yansıması ile bir ikiliği anlatıyor: Ayna gerçeği yansıtmıyor, bir metafor, sahte! Öyle olmasa aynadaki görüntü bize ‘’eğilmiş müşteriyle ilgilenen bir garson’’ izlenimi vermezdi. Oysa bakışlardan anlaşıldığı üzere, durum pek de öyle değil…
Sanat harmonisine kulak ver:
René Magritte – La reproduction interdite, 1937
Museum Bojimans Van Beuningen
Sürrealizm akımının en önemli temsilcilerinden René Magritte’in bu eseri, en dikkat çekici ayna temalı çalışmalardan biri. Bir düşünün, aynaya bakıyorsunuz fakat kendinize sırtınızı dönmüşsünüz! Mazoşizm’in isim babası Leopold von Sacher-Masoch’un aynı adlı şiirinde söylediği gibi…
Aynada kendinizi göremiyorsunuz ama sağ köşedeki kitabın yansıması işte orada. Hangi kitap olduğunu bilen var mı? Günün bulmacası 🙂
Sanat harmonisine kulak ver:
David Hockney – Mirror, Mirror on the Wall, 1961
Tate Modern
”Ayna” temalı paylaşımlarımıza devam ediyoruz.
İngiliz Pop Art akımına önemli katkılarda bulunan Hockney şöyle der: ”Bir aynanın duyguları olmasını sağlama fikri, bana şiddetle hitap eden harika bir şiirsel fikirdir.”
Bu gravürdeki alıntılar (aynanın üst kısmında) iki homoerotik şiirden alınmıştır. Tanıdık geldi mi? 🙂
Sanat harmonisine kulak ver:
Marina Abramović – Cleaning the Mirror, 1995
Sanatla hiç ilgisi olmayanlarınız bile adını mutlaka duymuşsunuzdur, karşınızda performans sanatının başarılı temsilcilerinden Marina Abramović… Ulay ile yaşadığı sansasyonel aşkın hikayesini bilmeyen var mı?
Abramović, beş ayrı monitörde kirli bir insan iskeletini temizlediği üç saatlik performansında Tibet törenlerine atıfta bulunuyor – bizleri kendi ölümlerimizle bir olmaya hazırlayarak ölüm olgusuna ayna tutuyor. Bununla birlikte iskeletten aldığı kirlerle kendisini örten sanatçı, canlı ile nesne arasındaki sınırları bulanıklaştırır. Abramović’e göre, iskelet mecazi olarak “hepimizin yüzleşeceği son ayna”yı temsil ediyor; ölüm ve zamansallık bu çalışmada ele alınan ana temalar diyebiliriz.
Sanat harmonisine kulak ver:
Anish Kapoor – Sky Mirror, 2014
Nottingham, England
Birçok efsanede aynalar, paralel bir dünyayı veya alternatif bir gerçekliğe doğru uzanan girdabı temsil eder. Ancak gerçekte aynalı yüzeyler kendimizden kaçmamıza asla izin vermez!
Enstalasyon sanatı ve kavramsal sanatın dahi çocuğu Kapoor, Wellington Circus Tiyatrosu’nun önüne yerleştirdiği ”Sky Mirror” eserinde içbükey bir ayna ile izleyiciyi işin içine çekiyor, ona farklı bir perspektif sunuyor – yani izleyiciyi etken duruma getiriyor ve sanatı bir kaçış olarak kullanma olasılığını ortadan kaldırıyor.
Sanat harmonisine kulak ver:
Temanın listesini kaydet, dinle: