Sanat ve yaşam arasındaki ilişkiyi nasıl görüyorsunuz?


       

 

Yani, sanat belki o da belli zamanlardan önce. Sanatla yaşam arasındaki çok organik bağların dönemi olarak ben primitif(ilkel) dönemleri; 30 bin, 40 bin, 50 bin yıl öncelerini düşünürüm. O zaman sanat ve yaşam ilişkisi var olmak, düşmanı yok etmek, vahşi hayvanları öldürüp karnı doyurmak üzerine kurulmuştu. İlkel insan, savaş aletinin üzerine kendi klanının kendi işaretini koyuyordu ve ona daha savaşçı bir güç veriyordu. Birisine kızdığı zaman, ona benzeyen tahtadan bir heykel yapıp çiviler çakıyordu, ruhu acı içinde kalsın. Daha ileriki zamanlarda onun bal mumundan heykelini yapıyordu, ateşe atıyordu işte ruhu da acı içinde kaslın diye. Totemler, semboller, inançlar, büyüler yani insanı her zaman İlgilendirmiştir. Paris’te Musee de l’Homme(İnsan Müzesi);Afrikalıların yaptığı işleri. Mesela en eski eser de yaklaşık 35000 yıl önce bir Willendorf Venüs’üdür o da taş heykel dayandığı için. O dönemleri pek bilmiyoruz ama benim tahminimce, yaşam sanatla organik bir bütünlük içindeydi. Sonra uzmanlaşma gibi konularla birbirinden koptu. Ben bu kopukluğun giderilmesinden yana olarak konferanslar veriyorum, eğitimin her aşamasında konuşuyorum, çocuklarla ilgileniyorum, yarına bir şey bırakayım diye vakıf kuruyorum. Ama asıl amacım çok daha geniş kitlelere seslenmek. Bunun için de değişik teknikler; mesela özgün baskı; sanat eserinin basılarak çoğalması gibi,  büyük resim yapmak; binlerce kişinin onu seyretmesi gibi, ya da Dolmabahçe projesinde olduğu gibi insanların sizin eserlerinizle karşılaşması gibi. Ya da sizden sonra bir müzenin orada insanların sizi tanıması gibi. Tabii teknoloji de sanatçıya büyük imkânlar verdi; işte onun eserleri çoğaltılıyor, yapılarda, hayatın içinde, objelerde –koltuk, giysi-kullanılıyor. O nedenle ne kadar çok girerse insan zevki o kadar incelecek, duyarlı olacak, sanatla bütünleşecek. Peki, sanatla insan bütünleşirse ne olacak? Daha duyarlı olunacak bence. Daha saygılı olmasını öğrenecek, daha hoşgörülü olacak, daha insan olacak. İnsan olursa da savaşlar olmayacak, insanlar birbirini öldürmeyecek, kadınları öldürmeyecek ve daha uygar bir toplum olacak. Ve belki de insanlık hiçbir zaman savaştan uzak kalmadı ama belki de sanat, barış için insanca yaşamak için, insanlığın tek umudu. O yüzden sanat daha çok olsun istiyorum.