FEMİNİZM ve TOPLUMSAL ADALET

Harriet Martineau’ya göre Amerika Birleşik Devletleri eşit haklar prensiplerini temel alır fakat bu haklar sadece erkeklere tanınır ve kadınlara ikinci sınıf yurttaş muamelesi yapılır. Bağımsızlık bildirgesinin insanların yarısıyla ilgisi yoktur.

1776 yılında Birleşik Devletler Bağımsızlık Bildirgesini şunu ilan etmiştir: “Bütün erkeklerin eşit yaratıldığı, yaratıcıları tarafından vazgeçilmez haklarla donatıldığını ve Yaşam, Özgürlük ve Mutluluk aramanın bu haklar arasında yer aldığı tartışmasız doğrular olarak kabul ediyoruz.” Elli yılı aşkın bir süre sonra 1834 ve 1836 yılları arasında Martineau ABD’yi dolaşmış ve Amerikan toplumunun çok farklı bir tablosunu kaydetmiştir. Eşitlik ve demokrasi idealleriyle ABD’deki gerçek hayat arasında belirgin bir farklılık görmüştür.

Martineau bu gezisinden önce ekonomi politik ve toplumsal sorunlar alanında adını duyurmuş bir gazetecidir. Amerika seyahatinde edindiği izlenimleri Amerika’da Topluma Dair Kuram ve Uygulama adlı kitabında toplamış ve aynı zamanda bu sosyal adaletsizlikleri tahlil ettiği için bir betimlemenin ötesinde bir çalışma ortaya koymuştur.

Martineau’ya göre bir toplumun ne derece uygar olduğu halkın içinde yaşadığı koşullarca belirlenir. Kuramsal idealler herkese uygulanmadığı sürece bir toplumun ne kadar uygar olduğunun ölçütü olarak düşünülemez. Amerikan toplumunun sözde idealleri, Martineau’nun toplumun bir kesiminin bir başka kesim tarafından tahakküm altına alınmasına örnek olarak gösterdiği süregelen kölelik uygulaması tarafından “gülünç duruma düşürülmüştür”.

Martineau hayatı boyunca ABD’de köleliğin kaldırılması, Britanya’da işçilerin daha iyi bir ortamda çalışması, Batı dünyasında kadınların köleleştirilmesi gibi konularda çalışmıştır. Martineau özgürlük konusunda kendisi ile iftihar eden ama kadınlara baskı uygulamaya devam eden bir toplumun ikiyüzlülüğüne dikkat etmiştir. Martineau birçok çağdaşı gibi sadece kadınların oy kullanma ve eğitim hakkı için çalışmamış, bunlara ek olarak toplumun hem aile hayatında hem de kamusal alanda kadınların özgürlüğünün nasıl kısıtlandığını açıklamıştır.

Martineau yaşadığı dönemde çok tanınmasına rağmen sosyolojinin gelişimine katkısı son zamanlara kadar teslim edilmemiştir. Günümüzde hem metodolojik bir toplum incelemesi yapan ilk kadın olarak hem de feminist bir sosyolojik perspektifi formüle eden ilk kişi olarak kabul edilmektedir.

Bağımsızlık bildirgesinin insanların yarısı ile ilgisi yoktur.

– Harriet Martineau | 1802 – 1876