Klasik müziğin insanın yaşamına ve fikir dünyasına etkileri nelerdir?
Şimdi aslında daha önce konuştuğumuz çok seslilik meselesi var, ben ona inanıyorum. Farklı düşüncelerin, farklı seslerin bir arada âhenk içinde var olabilmesi, birbirini dinlemesi; hiçbir sesin bir diğerini kendi gibi olmadığı için ötekileştirmediği bir dünyayı kavrama açısından, müzik çok büyük bir araç, çok büyük bir barış aracı. Ben bazen müziği işte, çok sesli müziği en büyük toplumsal barış aracı olarak anlattığım zaman, aa uçmuş yine biraz filan diyorlar ama, bunu biraz deştiğimiz zaman derinliğini, ne kadar doğru olduğunun farkına varabiliyoruz. Müzik, eğitimde önemli bir eğitim aracı her şeyden önce. O yüzden mesela çocuklarda müzik eğitiminin bence en önemli alan olduğunu düşünüyorum. Çünkü müzik bize, işte klasik bir şey vardır: Beynimizin sağ tarafı, sol tarafı filan meselesi. Hepsini, yani bütün beynimizin her tarafını aynı anda kullandığımız şeyin, -müzik dinlerken hatta yaparken değil, yaptığımız hiçbir şey- fiziksel benliğimiz ile manevî benliğimizi bir arada, optimum derecede kullandığımız tek şey müzik yapmak, bir müzik enstrümanı öğrenmek. Çok önemli bir eğitim aracı olmasının nedenlerinden biri de bence bir şeye uğraş vermenin, disiplinli bir şekilde bir şeyi çalışmanın, keyifli bir sonucu olabileceğini öğrenmek çok çok önemli. Birkaç yıl önce fizik dalında Nobel ödülünü alan adamın ödülü alırken, teşekkür konuşmasında bir şey çok çarpıcı gelmişti bana: Ödülü ortaokuldaki fagot hocama borçluyum, demişti. Yani bu inanılmaz bir şey aslında, aslında benim için çok inanılır bir şey. Çünkü adama, -adam kendisi dedi zaten, bunu aynen bu sözcüklerle ifade etti “Analitik düşünmeyi ve bir şeye emek vermenin keyifli bir şey olabileceğini müzik sayesinde öğrendim” diyor. Bu tamamen adamın fizik dalında Nobel almasına, alabilmiş olmasına yolu açan düşünce tarzı.
Müzik eğitimi, dolayısıyla insanlar müzisyen olacak diye bir şey yok. Fakat müzik eğitimi, herhangi bir şey olmak ve her şeyden önce adam olmak için çok çok önemli. Birbirimize dinlemeyi, birbirimizi dinlemeyi öğretiyor. Düşünün, Türkiye’deki bütün ilkokullarda bütün çocuklar iki sesli şarkı söylese karşılıklı bugün İstanbul trafiği daha iyi olur. Ya bu birebir bağlantılı. Çünkü müzik size özel alan nedir, başkasının hakları nedir, başkasının sesinin önemi… Bütün bunları müzik yoluyla, müzik yaparak çok daha iyi özümseyebiliriz. Birinin bir kitapta, bak, başkalarının görüşlerine saygı göstermen lazım çocuğum, tamam mı filan, bu didaktik yaklaşım yerine, müziğin içinde her şey var. Fizik var, biyoloji var, psikoloji var, insan yönetimi var, birlikte yaşam var. O yüzden Türkiye’de biraz eğitimde, birçok ülkede maalesef böyle, bizde daha da kötü, eğitimde böyle pek âlâ olmazsa olur; süs; lay loy lom; işte böyle boş zamanında imkânın olursa hobi olarak yaparsın evladım olur mu, sen doktor ol, mühendis ol yaklaşımının çok dışında, çok faydalı bir şey, müzik. Biraz aspirin gibi anlatıyorum, böyle her derde devâ ama gerçekten dünyadaki müziğin etkili olduğu alanlara baktığımız zaman sihirli değnek, toplumsal barışta ve eğitimde. Ona da şaşmamak lazım. Çünkü müzik, aslında yeryüzünde yaşayan insanları birbirlerine bağlayan tek şey. Bunu da düşünmüyoruz bazen. Hepimizin, sokaktan adamı çevir veya aramızda konuştuğumuz zaman, yüz bin kişiye hitap ettiği zaman; ey ahâli, hiçbir müzikle, hiçbir zaman işim olmaz, diyen kimse olacağını sanmıyorum. Ama tiyatroya gitmeyen olacaktır, bilim dergisi okumayan olacaktır, işte kitap okumayan olacaktır. Yani yemekle bile sadece ya işte öyle hayatta kalmak için yiyorum aslında, öyle çok önemli değil, diyen, az da olsa öyle insanlar bile var. Ama bu ne demek yani düşünebiliyor musunuz? Eğitimde bile en lüzumsuz olarak görülen şey, aslında en büyük ortak paydamız. İnsanoğlu olarak müthiş bir güç bu. Onu kavramak sadece yeterli. Müzik neden hepimizi birbirimize bağlayan şey, diye soracak olursak aslında çünkü bizi insan yapan unsurları, hepsini içinde barındıran bir şey müzik yapmak, müzik dinlemek, müzik yoluyla iletişim halinde olmak, bence o. Çünkü bunun başka bir açıklaması yok. İnsan benliğinin bütün unsurlarını aynı anda harekete geçiren tek şey.
